Exosomes ช่วยฟื้นฟูรากผม ได้จริงหรือ?

Exosomes ช่วยฟื้นฟูรากผม ได้จริงหรือ? ผลข้างเคียงระยะยาวที่เรายังไม่ทราบ

ขึ้นชื่อว่า ยาด้านความโรยรา หรือ  ยาอายุวัฒนะ เป็นที่หมายปองของมนุษย์มาทุกยุคทุกสมัย ต่อให้ต้องตามหาสุดหล้าฟ้าไกล ผู้มีอำนาจหรือผู้มีอันจะกินก็จะตามหามาให้ได้ เพราะชีวิตที่มีอำนาจและเงินตรานั้น มันไม่น่าเบื่อ คนเราจึงอยากจะประวิงเวลาและวัยไม่ให้แก่เร็วนัก

กระแสการรักษาโรคและฟื้นฟูในระดับเซลกำลังมาแรงมากขึ้น ด้วยวิวัฒนาการทางวิทยาศาสตร์ ทำให้เรามีความรู้แล้วว่า เซลต้นกำเนิดนั้นมีคุณสมบัติ สามารถช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลในร่างกายให้กลับมาอ่อนเยาว์ แต่การใช้เซลต้นกำเนิดเพื่อรักษาโรคยังอยู่ในขั้นตอนของการวิจัยเท่านั้น ยังไม่มีสภาวิชาชีพหรือองค์การอาหารและยาของประเทศไหนในโลกที่อนุมัติให้เป็นการรักษามาตรฐาน สำหรับ Exosomes (เอ๊กโซโซมส์) เป็นสิ่งที่เพิ่งมีการค้นพบไม่นานมานี้ ในระหว่างกระบวนการศึกษาเรื่องเซลต้นกำเนิด โดย Exosomes นั้นเป็นถุงที่บรรจุสารพันธุกรรม (DNA และ RNA) และโปรตีนต่างๆที่มีฤทธิ์ช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลและลดความเสื่อมของเซล ถุง Exosomes นี้อยู่นอกตัวเซล และล่องลอยอยู่ในกระแสเลือดไปตามอวัยวะต่างๆ  Exosomes เปรียบได้กับซองใส่เอกสาร ที่บรรจุข้อความสื่อสารจากเซล ไปสู่เซล โดยเซลที่ปลายทางจะได้รับข้อความกระตุ้นจากเซลต้นกำเนิด( เซลต้นทาง) และทำการปฏิบัติตามคำสั่งที่กระตุ้น เช่น หากบรรจุคำสั่งให้ซ่อมแซมตัวเอง เซลปลายทางก็จะมีการปฏิบัติตามและซ่อมแซมตัวเองให้พ้นจากความเสื่อม

มีความเชื่อว่า Exosomes จะบรรจุรหัสคำสั่งที่มีผลในการรักษาภาวะหลายอย่าง เช่น มะเร็ง การอักเสบ การเสื่อมของอวัยวะต่างๆ และเนื่องจากถุง Exosomes นี้ไม่มีโปรตีนเคลือบหรือเยื่อหุ้มที่ชัดเจน จึงเชื่อว่าจะไม่กระตุ้นปฏิกิริยาต่อต้านของร่างกาย จึงมีผู้พยายามนำ Exosomes ที่ได้จากแหล่งที่มาต่างๆ เช่น ห้องปฏฺบัติการเลี้ยงเซล มาสกัดและทำการฉีดเข้าในร่างกายของผู้ป่วยด้วยโรคต่างๆ  พูดง่ายๆก็คือ นำสารและ Exosomes ที่เกิดจากการเลี้ยงเซล ของคนๆหนึ่ง ไปฉีดให้กับอีกคนโดยการใช้กระบวนการทางห้องทดลอง ทำให้เสถียรจนสามารถเก็บไว้ใช้ในระยะเวลายาวนานได้ อย่างไรก็ตามการโฆษณาโดยอ้างว่า ไม่ใช่ยา ไม่ใช่สเต็มเซล จึงไม่มีอันตราย อาจไม่ถูกต้องนัก

องค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา ได้ออกประกาศเตือนให้แก่ผู้บริโภคทราบ ว่า Exosomes นั้นจัดอยู่ในหมวดหมู่ของสารหรือวัตถุออกฤทธิ์ที่มีปฏิกิริยาต่อร่างกาย  (ตามภาพ หน้าเวปไซต์ของ US FDA)  การนำมาใช้ในมนุษย์ จำเป็นต้องได้รับการตรวจสอบและการอนุญาตจาก หน่วยงานที่รับผิดชอบ (องค์การอาหารและยา สหรัฐอเมริกา) ก่อนที่จะนำไปใช้รักษาจริงกับมนุษย์ และยังย้ำว่า Exosomes จัดเป็นการรักษาในกลุ่มเดียวกับเซลต้นกำเนิดหรือ สเต็มเซล

ผลของการใช้ Exosomes ในปัจจุบันยังไม่ได้รับการยืนยันว่าได้ผลในการรักษาจริง อีกทั้งข้อเท็จจริงที่Exosomes มีสารพันธุรรมบรรจุอยู่ จึงไม่อาจคาดเดาว่าผลในระยะยาวจะเกิดอะไรชึ้นกับร่างกายของผู้ที่ได้รับการฉีดเข้าไป พูดง่ายๆก็คือ ยังไม่มีการศึกษาถึงผลดีและผลเสียในระยะยาว การฉีดสารพันธุกรรมของคนอื่นเข้าไปในร่างกาย อาจนำพาไปสู่โรคภัยไข้เจ็บอื่นๆ ในระยะยาวที่ไม่มีใครทราบได้ เช่นโรคมะเร็ง หรือโรคภูมิคุ้นกันบกพร่องอื่นๆ

Exosomes และ Stem Cells ในทางทฤษฎีนั้นอาจจะเป็นความหวัง เป็นยาอายุวัฒนะให้แก่มนุษยชาติก็เป็นได้ แต่ขณะนี้ ยังไม่มีใครรู้จริง การใช้ Exosomes จากแหล่งอื่นที่ไม่ใช่เซลของตัวเอง ยิ่งมีความเสี่ยงที่ไม่อาจคาดเดา การนำ Exosomes มาใช้จึงควรพิจารณาให้รอบคอบ

การศึกษาในปัจจุบันสำหรับ Exosomes ยังอยู่ระดับภาพเพาะเชื้อ และสัตว์ทดลอง การศึกษาในคนยังมีจำกัด

อ้างอิงจาก

1. The biology, function, and biomedical applications of exosomes, RAGHU KALLURI AND VALERIE S. LEBLEU, SCIENCE,7 Feb 2020,Vol 367, Issue 6478
2. Kalluri, The biology and function of exosomes in cancer. J. Clin. Invest. 126, 1208–1215 (2016). 10.1172/JCI81135
3. Mathieu, L. Martin-Jaular, G. Lavieu, C. Théry, Specificities of secretion and uptake of exosomes and other extracellular vesicles for cell-to-cell communication. Nat. Cell Biol. 21, 9–17 (2019).
4. Tkach, C. Théry, Communication by extracellular vesicles: Where we are and where we need to go. Cell 164, 1226–1232 (2016).